Türk Silahlı Kuvetlerinde Disiplin Suç ve Cezaları ve Yargı Denetimi Doktora Tez Taslağı Avukatlık Bürosu

İç hukuk bakımından Bizzat Anayasa ile yargı denetimi yasaklanan YAŞ kararları AİHS’de tanınan bazı güvencelere dayanılarak yargı denetimine açılabilecek midir? Maddelerinin kapsamını ikinci bölümde ayrıntılı olarak incelediğimizden burada tekrar etmeyeceğiz. Yüksek Askeri Şura kararları ile ilgili olarak, 5982 sayılı “Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”[718]da düzenleme yapılmış ve Anayasanın 125. Anayasa ve 1602 sayılı yasa hükümlerine göre AYİM ilk ve son derece mahkemesi olup kararlarına karşı başka bir mahkemeye başvurulamaz ve kararları kesindir. Bu durumun AİHS’ne aykırılık oluşturup oluşturmadığını incelemek gerekir.

18 Haziran 1953’te de monarşi idaresine son verilerek cumhuriyet ilân edildi. Şûra da cumhurbaşkanının oluşturduğu ve yönettiği bir kuruldur ve ülkenin güvenliğini sağlayacak tedbirleri inceler. Mısır anayasası devletin sivil zâbıtasının görevlerini de anahatlarıyla belirlemiştir. Zâbıta halkın hizmetinde vatandaşların güvenliğini, sükûn ve düzen içinde yaşamasını sağlar, kamunun örf ve âdetlerini ve güvenliğini gözetir. 1980’de gerçekleştirilen halk oylaması sonunda Mısır anayasasına eklenen hükümler arasında önemli iki müessese vardır. Bunlardan biri şûra adı verilen danışma meclisi, diğeri ise daha önce de sözü edilen basın gücüdür. Yüce divan görevini, her yeni seçimden sonra millî meclisin seçtiği üyelerden oluşan bir kurul yerine getirir.

Sınai Mülkiyet Kanunu’nda yer alan düzenlemeler karşısında, marka hakkının bir fikri mülkiyet hakkı olup, mutlak hak niteliği taşıdığı ve malvarlığına dair unsurlardan olduğu ortadadır. 5651 sayılı Kanun’da koruma altına alınan “kişilik hakları” ise kategorik olarak şahıs varlığına dair haklarındandır. Bu madde kapsamında verilen erişimin engellenmesi kararları, ihlalin gerçekleştiği yayın, kısım, bölüm ile ilgili olarak (URL, vb. şeklinde) içeriğe erişimin engellenmesi yöntemiyle verilir. Ancak, teknik olarak ihlale ilişkin içeriğe erişimin engellenmesi yapılamadığı veya ilgili içeriğe erişimin engellenmesi yoluyla ihlalin önlenemediği durumlarda, internet sitesinin tümüneyönelik olarak erişimin engellenmesi kararı verilebilir (m.8A/4). Yapılan bu istekte; hakkın ihlaline neden olan yayının tam adresi (URL), hangi açılardan hakkın ihlal edildiğine ilişkin açıklama ve kimlik bilgilerini ispatlayacak bilgilere yer verilir.

B) Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının iddiasına uygun olarak sanığakanunda yazılı cezanın en alt derecesini uygulamayı uygun görürse. (2) Cevap verildikten veya bunun için belirli süre bittikten sonra davadosyası, bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından YargıtayCumhuriyet Başsavcılığına gönderilir. H) Hüküm için önemli olan hususlarda mahkeme kararı ile savunma hakkınınsınırlandırılmış olması. (2) Karşı taraf sanık ise, bir tutanağa bağlanmak üzere zabıt kâtibineyapılacak bir beyanla da cevabını verebilir. Cevap verildikten veya bunun içinbelirli süre bittikten sonra dava dosyası, bölge adliye mahkemesine sunulmaküzere, Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından bölge adliye mahkemesi CumhuriyetBaşsavcılığına gönderilir. (5) Cumhuriyet savcısı, istinaf yoluna başvurma nedenlerinigerekçeleriyle birlikte yazılı isteminde açıkça gösterir. İlgililer, tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde buhusustaki cevaplarını bildirebilirler. Uzlaştırma sırasındaileri sürülen bilgi, belge ve açıklamalar taraflarca izin verilmedikçe dahasonra açıklanamaz. Uzlaştırmanın başarısız olması nedeniyle daha sonra davaaçılması halinde uzlaştırma sırasında failin bazı olayları veya suçu ikraretmiş olması davada aleyhine delil olarak kullanılmaz. B) Sanık sayısının çok fazla olması durumunda, sanıkların bir kısmınınduruşmanın bazı oturumları ile ilgileri bulunmuyor ise duruşmanın buoturumlarının, yokluklarında yapılmasına mahkemece karar verilebilir.

(3) Dosya bölge adliye mahkemesine veya Yargıtaya geldiğinde salıverilmeistemi hakkındaki karar, bölge adliye mahkemesi veya Yargıtay ilgili dairesiveya Yargıtay Ceza Genel Kurulunca dosya üzerinde yapılacak incelemeden sonraverilir; bu karar re’sen de verilebilir. (3) Kovuşturma evresinde kaçak sanık hakkında yakalama emri re’sen veyaCumhuriyet savcısının istemi üzerine hâkim veya mahkeme tarafından düzenlenir. – (1) Yakalanan veya tutuklanarak bir yerden diğer bir yere nakledilenkişilere, kaçacaklarına ya da kendisi veya başkalarının hayat ve bedenbütünlükleri bakımından tehlike arz ettiğine ilişkin belirtilerin varlığıhâllerinde kelepçe takılabilir. – (1) Yukarıdaki maddeye göre yakalanan kişi, Cumhuriyet Savcılığıncabırakılmazsa, soruşturmanın tamamlanması için gözaltına alınmasına kararverilebilir. Gözaltı süresi, yakalama anından itibaren yirmidört saati geçemez. (2) Kolluk görevlileri, tutuklama kararı veya yakalama emri düzenlenmesinigerektiren ve gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde; Cumhuriyet savcısına veyaâmirlerine derhâl başvurma olanağı bulunmadığı takdirde, yakalama yetkisinesahiptirler. (3) Davanın görüldüğü sırada bu tedbirler alındıktan ve yukarıdakisüreler suçun türüne göre tümüyle uygulandıktan sonra o dava veya aynı işeilişkin diğer davada tekrar edilmez.

• Bundan başka, Askeri Ceza Kanunun “Disiplin cezalarının nasıl verileceği” başlıklı 166.
• Osmanlı Türkçesinin dil ve yazım özellikleri, Arapça ve Farsça sözcükler, tamlama çeşitleri; Arap harfli Türk alfabesiyle yazılmış Osmanlıca metinleri okuma çalışmaları, Arap harfli Türk alfabesiyle yazma çalışmaları konulu Osmanlıca I ve II derslerinin devamı niteliğindedir.
• Başbakanlık veya ilgili Bakanlıkların talebi üzerine BTK başkanı tarafından verilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı, Başkan tarafından, yirmi dört saat içinde sulh ceza hâkiminin onayına sunulur.
• Aynı şekilde, bir memurun alması gerekenden daha az maaş aldığı[587] ya da maaşından kesinti yapıldığı[588] iddialarının da medeni hak talebine ilişkin olduğu kabul edilmiştir.

Genel Kurul toplantısında yalnız gündemde yer alan maddeler görüşülür. Ancak toplantıda hazır bulunan üyelerin en az onda biri tarafından görüşülmesi yazılı olarak istenen konuların Genel Kurulun salt çoğunluğuyla kabulü koşuluyla gündeme alınması zorunludur. Ancak gündem değişikliğe ilişkin önergeler gündemle ilgili görüşmelerden önce ya da bu görüşme sırasında verilmiş olmalıdır. Gündemin oylanarak kesinleşmiş olmasından sonra verilecek önergeler görüşülemez ve oylanamaz. MADDE 28 – (1) 5809 sayılı ElektronikHaberleşme Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, multipleksişletmecilerinin uymaları gereken idarî, malî ve teknik şartlar Üst Kurulcabelirlenir ve şartları yerine getiren kuruluşlara yayın iletim yetkisi verilir.Medya hizmet sağlayıcı şirketler de multipleks işletmeci şirketlere ortakolabilirler. (7) Multipleks kapasitesitahsis edilerek karasal yayın lisansı verilen medya hizmet sağlayıcı kuruluşlartarafından karasal ortamdan sunulacak radyo veya televizyon yayın hizmetleri,multipleks işletmecisi tarafından iletilir. Aynı multipleks içinde yer alanmedya hizmet sağlayıcı kuruluşlar, bir multipleks işletmecisi üzerindeanlaşarak yayınlarını iletirler. (3) Kamu kurum vekuruluşlarının ikaz, duyuru ve eğitim maksadıyla karasal radyo veya televizyonyayını yapma talebinde bulunmaları halinde; bu talepler yapılacak protokolçerçevesinde Türkiye Radyo-Televizyon Kurumundan hizmet alınarak karşılanır. BuKanunun yürürlüğe girdiği tarihte kanunlarında radyo ve televizyon yayınıyapabileceklerine ilişkin hüküm bulunan kamu kurum ve kuruluşlarından TürkiyeRadyo-Televizyon Kurumu tarafından herhangi bir ücret alınmaz. TürkiyeRadyo-Televizyon Kurumu haricindeki kamu kurum ve kuruluşlarına kanal, frekansveya multipleks kapasitesi tahsisi yapılmaz. A)Yayın lisansı, münhasıran radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayın hizmetisunmak amacıyla Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş anonim şirketlereverilir.

Fıkrasında, disiplin amirlerinin, kurumların kuruluş ve görev özellikleri dikkate alınarak Devlet Personel Başkanlığı’nın görüşüne dayanılarak özel yönetmeliklerinde tayin ve tespit edilecek amirler olduğu belirtilmiş; 134. Fıkrasında da; disiplin kurullarının kuruluş, üyelerinin görev süresi, görüşme ve karar usulü, hangi memurlar hakkında karar verebilecekleri ve disiplin amirlerinin tayin ve tespitinde uygulanacak esaslar ile bunların yetki ve sorumlulukları gibi hususların Bakanlar Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle düzenleneceği hükme bağlanmıştır[360]. Soruşturmacıların tanıklara ve bilirkişilere yemin teklif etmesi mümkün değildir. Maddesinde, yüksek disiplin kurullarının inceleme ve araştırma yöntemleri arasında yeminli tanık ve bilirkişi dinlemek de sayıldığından, yüksek disiplin kurulunun cezalandırma yetkisine giren suçlarda soruşturmacıların bu yetkiye sahip olduğu kabul edilmektedir[355]. Maddede; “Disiplin kabahatlerinden dolayı verilen hapis cezaları bir sene müruruzamana tabidir. Bu müddet cezanın tebliğinin ertesi gününde başlar.” hükmü bulunmaktadır. Bu düzenleme irdelendiğinde tüm disiplin cezalarını kapsamadığı görülmektedir. Maddede sadece disiplin kabahatlerinden dolayı verilen hapis cezaları (göz hapsi ve oda hapsi) ile ilgili infaz zamanaşımını düzenlendiği, disiplin tecavüzleriyle ilgili verilen hapis cezaları için ve ayrıca hapis cezaları dışındaki cezaların infaz zamanaşımı süreleriyle ilgili bir düzenlemenin yer almadığı anlaşılmaktadır. Söz konusu maddelerde belirtilen cezayı gerektiren fiiller toplu olarak ve soyut bir şekilde düzenlenmiştir. Dolayısıyla yüksek disiplin kurulunun fiilin ağırlığına göre cezayı belirleme konusunda büyük takdir yetkisi vardır. Görevden çekilmeye davet cezası, niteliği ve sonuçları itibariyle bir anlamda TSK’dan çıkarma cezası olduğundan bu şekilde soyut şekilde düzenlenen fiillere dayanılarak uygulanması hâkim bağımsızlığına, hakkaniyete ve adalete aykırı sonuçlara yol açabilecek niteliktedir[229].

Bu noktada temel hükümler 7258 sayılı yasanın yetki alınmaksızın bahis faaliyetinde bulunmayı düzenleyen 5. Ayrıca “kumar oynanmasına yer ve imkan sağlama” suçu TCK 228 düzenlemesinde gösterilmiştir. “Kumar oynama” ise Kabahatler Kanunu içerisinde yer almış basit bir kabahat fiilidir ve cezası çok cüz’idir. Yazımızın içerisinde bu ikisi arasındaki farka da değineceğiz. Yetkili hâkim elkonulan şeyin avukatla müvekkili arasındaki meslekîilişkiye ait olduğunu saptadığında, elkonulan şey derhâl avukata iade edilir veyapılan işlemi belirten tutanaklar ortadan kaldırılır. Bu fıkrada öngörülenkararlar, yirmidört saat içinde verilir. Meslekten çıkarma cezası bakımından; fiilin işlendiğinin disiplin amiri tarafından öğrenildiği tarihten itibaren altı ay içinde ve herhalde disiplin cezasını gerektiren fiilin işlendiği tarihten itibaren iki yıl içinde disiplin cezası verilmediği takdirde ceza verme yetkisi zamanaşımına uğramaktadır. Bu süreden sonra, maddede yazılı ilgili şartların varlığı halinde, disiplinsizlik fiilini işlediği düşünülen kişi için meslekten çıkarma cezası verilemeyecektir. Meslekten çıkarma disiplin cezası ancak disiplin kurulları tarafından verilebilen bir cezadır.

(3) Programlar, ticarîiletişimi yasaklanmış olan mal ve hizmetlerin üretimi veya satışıyla iştigaleden gerçek ve tüzel kişilerce desteklenemez. (2) Desteklenenprogramlarda, destek verene veya üçüncü bir kişiye ait mal ve hizmetlere atıftabulunulamaz ve bunların alınması, satılması ve kiralanması teşvik edilemez. (2) Reçeteye tabi ilaçlarve tedaviler hakkında ticarî iletişim yapılamaz. (8) Dinî tören yayınıiçine hiçbir şekilde reklam ve tele-alışveriş yayını yerleştirilemez. M) Türkçenin, özelliklerive kuralları bozulmadan doğru, güzel ve anlaşılır şekilde kullanılmasınısağlamak zorundadır; dilin düzeysiz, kaba ve argo kullanımına yer verilemez. H) Alkol, tütün ürünlerive uyuşturucu gibi bağımlılık yapıcı madde kullanımı ile kumar oynamayıözendirici nitelikte olamaz. Chargeback prosedürünün yetersiz kaldığı durumlarda kişinin parası artık geri gelmez değildir. Ancak chargeback yolunda olduğu gibi diğer imkanlarda da en önemli olan şey sürecin olabildiğince erken başlatılmasıdır. Örneğin havale yolu ile para gönderilen hesaba bloke konularak paranın iadesinin sağlanması imkanı doğabilir. Yasadışı bahis ve kumar paribahis bazı durumlarda ise kredi kartı ile işlem yapmazlar. Yukarıda da belirttiğimiz gibi genellikle havale, EFT gibi işlemleri tercih ederler. Bu sitelerde uğranılan zararlar ve dolandırıcılık sonucu ortaya çıkan kayıplar için ilamsız icra yolları denenebilir.